Czym jest nadciśnienie ciążowe?
Nadciśnienie ciążowe to zwiększone ciśnienie krwi ≥140/90 stwierdzane po raz pierwszy po 20 tygodniu ciąży bez towarzyszącego białkomoczu i powracające do wartości prawidłowych w ciągu 12 tygodni po porodzie. Rozpoznanie ostateczne stawia się po porodzie. Bardzo poważne jest nadciśnienie powyżej 160/110 mmHg. Wymaga ono jak najszybszej interwencji lekarskiej. Jeśli nadciśnienie tętnicze w ciąży jest nieleczone lub nieskutecznie leczone, to może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia matki i płodu.
Grupy ryzyka
Na rozwój nadciśnienia w ciąży narażone są kobiety poniżej 18 lat i powyżej 35. roku życia, zmagające się z otyłością, cukrzycą czy chorobami nerek. Obarczone zwiększonym ryzykiem są też te kobiety, u których w rodzinie występuje nadciśnienie tętnicze i które spodziewają się pierwszego dziecka. Warto wiedzieć, że kolejne ciążę nie zwiększają prawdopodobieństwa wystąpienia nadciśnienia. Jest ono takie samo, a nawet mniejsze. Przy wyższym ciśnieniu w ciąży dochodzi do zmniejszenia efektywnego przepływu krwi przez łożysko, a co za tym idzie wolniejszego rozwoju płodu. Dlatego bóle głowy, szybki przyrost masy ciała, nudności i wymioty po 14. tygodniu ciąży, obrzęki czy nawet złe samopoczucie powinny być konsultowane z lekarzem
Rodzaje nadciśnienia w ciąży
- Przewlekłe nadciśnienie tętnicze
- Stan przedrzucawkowy
- Przewlekłe nadciśnienie tętnicze z „nałożonym” stanem przedrzucawkowym: współistnienie stanu przedrzucawkowego z przewlekłym nadciśnieniem
- Nadciśnienie tętnicze niesklasyfikowane przed porodem – początek po 20. tygodniu ciąży, wcześniejsze wartości ciśnienia są nieznane
Opieka w czasie ciąży
Kobiety z nadciśnieniem ciążowym łagodnym i umiarkowanym nie wymagają hospitalizacji i mogą być prowadzone ambulatoryjnie. W czasie każdej wizyty lekarskiej należy wykonać badanie moczu (białkomocz). Poza innymi badaniami, wynikającymi z rutynowej opieki nad kobietą w ciąży, nie wykonuje się rozszerzonej diagnostyki laboratoryjnej.
Kobiety z nadciśnieniem umiarkowanym nie wymagają hospitalizacji, ale stosuje się u nich leki obniżające ciśnienie. U tych kobiet potrzebna jest częstsza kontrola ciśnienia krwi – co najmniej 2 razy w tygodniu oraz ocena białkomoczu.
Pobyt w szpitalu (hospitalizacja) zaleca się tylko w przypadku ciężkiego nadciśnienie (wartości ciśnienia 160/110 mmHg lub większe). W warunkach szpitalnych podaje się leki przeciwnadciśnieniowe, aby utrzymać ciśnienie krwi poniżej 150/80-100 mm Hg. Ciśnienie tętnicze kontroluje się co najmniej 4 razy dziennie.
Postępowanie niefarmakologiczne
Wiele leków przeciwnadciśnieniowych jest przeciwwskazanych w okresie ciąży, a także po porodzie w czasie karmienia piersią. Podstawą leczenia nadciśnienia tętniczego, w tym także nadciśnienia tętniczego w ciąży jest postępowanie niefarmakologiczne. Dieta powinna być lekkostrawna, bogata w witaminy, mikroelementy, białko i substancje odżywcze. Przeciwwskazane jest natomiast zmniejszenie masy ciała, gdyż może to spowodować zahamowanie wzrostu płodu. Zaleca się znaczne ograniczenie wysiłku fizycznego i odpoczynek w pozycji leżącej, najlepiej na lewym boku.
Opieka poporodowa
Po porodzie kontynuuje się obserwację zarówno pacjentki jak i wartości jej ciśnienia, bo nadal istnieje ryzyko wystąpienia rzucawki (do 48h po porodzie). Kontynuacji podlega również leczenie przeciwnadciśnieniowe, a zmniejszenie dawki leków zależy od stwierdzanych wartości ciśnienia.
Jeśli konieczne jest leczenie przeciwnadciśnieniowe po powrocie do domu, kontrola lekarska powinna być przeprowadzana raz na 2 tygodnie, a po 6–8 tygodniach od porodu opiekę powinien przejąć specjalista od choroby nadciśnieniowej. Karmienie piersią nie jest przeciwwskazane.
