Rozszczep wargi lub/i podniebienia to wady kwalifikujące się do leczenia operacyjnego, które połączone wraz z rehabilitacją, w wielu przypadkach prowadzi do całkowitego wyleczenia. Jak je wcześnie rozpoznać i jakie kroki podjąć, by pomóc dziecku?

Rozszczepienie wargi i/lub podniebienia powstaje na wczesnym etapie życia płodowego a ich podłoże przypuszczalnie leży w genach. Innymi czynnikami, które w pewnym stopniu mogą wpłynąć na pojawienie się tej wady są: niedożywienie lub niedobór witamin w czasie ciąży (w szczególności kwasu foliowego), jak również ich nadmiar, stosowanie używek w czasie ciąży (papierosy, narkotyki, alkohol), nieodpowiednie leki przyjmowane w I trymestrze, zakażenie wirusowe lub bakteryjne we wczesnym etapie ciąży. Może też być składową zespołów wad wrodzonych np. zespół Pataua.

Rozszczep podniebienia może dotyczyć zarówno podniebienia miękkiego i twardego (rozszczep kompletny) lub tylko podniebienia miękkiego (rozszczep częściowy). Przy zaglądaniu dziecku do buzi zauważysz otwór, który może dochodzić do jamy nosowej. Problemy z karmieniem mogą pojawić się bardzo wcześnie – noworodek, pijąc mleko, będzie się szybko zachłystywał i krztusił. W skrajnych przypadkach może utrudniać także oddychanie. Dzieci z taką wadą powinny być karmione częściej, ponieważ jednorazowo spożywają mniejszą ilość pokarmu.

Na szczęście w zdecydowanej większości przypadków diagnoza następuje tuż po porodzenie lub podczas wizyt kontrolnych u pediatry. Jeśli gabinet ginekologiczny dysponuje odpowiednim aparatem USG, wychwycenie tej wady możliwe jest już w czasie życia płodowego ok. 20. tygodnia ciąży.

Leczenie, czasami wieloletnie, wymaga współpracy chirurga jamy ustnej, chirurga szczękowo-twarzowego, laryngologa, ortodonty, czasami logopedy, foniatry i psychologa. Ważną rolę odgrywają rodzice, na których spoczywa obowiązek wypełniania zaleceń lekarskich np. codziennego masowania dziecku podniebienia, by stymulować mięśnie. W przypadku starszych dzieci ważne są także wspólne ćwiczenia z artykulacji.

Operację wady rozszczepienia wargi można przeprowadzić od 3. miesiąca życia dziecka, natomiast w przypadku rozszczepienia podniebienia zazwyczaj czeka się aż dziecko skończy 1. lub 2. rok życia, jednak zawsze zależy to od indywidualnego przypadku i decyzji lekarza. Do tego czasu należy zadbać o właściwe żywienie, np. dzięki butelce z indywidualnie dobranym smoczkiem. Konieczne jest dobranie odpowiedniej pozycji do karmienia, czyli pionowej, ponieważ dzięki sile grawitacji, pokarm nie trafi do noska. Jeśli rozszczep podniebienia jest szeroki, może być konieczne zastosowanie tzw. płytki podniebiennej, która wykonywana jest indywidualnie dla każdego dziecka.

Dzięki szybkiemu rozpoznaniu oraz konsekwentnie prowadzonemu procesowi leczenia, szanse na wyleczenie dziecka są naprawdę duże. Jeśli jesteś w ciąży i zastanawiasz się, w jaki sposób zadbać o siebie, by zminimalizować ryzyko wystąpienia wady, zapoznaj się z naszym artykułem „Dieta w czasie ciąży”. Pamiętaj również, by słuchać zaleceń lekarza prowadzącego.