Do 6., 7. roku życia dziecko powinno wyrażać się sprawnie, mieć bogate słownictwo, komunikować swoje potrzeby i opinie. Co robić, kiedy pojawiają się problemy i masz wrażenie, że mowa Twojego dziecka nie rozwija się tak, jak powinna?

Rozwój mowy to długi i skomplikowany proces (zapoznaj się z treścią artykułu Kiedy dziecko zaczyna mówić), a każde dziecko rozwija się w swoim tempie. Opóźniony rozwój mowy dotyczy zazwyczaj dzieci do 3. roku życia, u których umiejętności językowe rozwijają się w stopniu niewystarczającym do efektywnego komunikowania się lub nie rozwijają się wcale.

Opóźnienie w rozwoju poszczególnych etapów mowy powinno wzbudzić nasz niepokój gdy:

• Gaworzenie czyli powtarzanie sylab bez określonego znaczenia, np. ma-ma-ma, ba-ba, la-la nie pojawiło się do ukończenia 9. miesiąca życia (norma 6.–9. m. ż.)
• Dziecko nie zaczęło używać zdań prostych do ukończenia 2. r. ż. lub zdań złożonych do ukończenia 3. r.ż.
• Przedłuża się okres używania przez dziecko nieprawidłowych form gramatycznych lub tak zwanej mowy dziecięcej.

Zazwyczaj te zaburzenia są przejściowe, ale jeśli nie zauważasz poprawy u swojego dziecka, musisz skonsultować się z logopedą.

Logopedzi rozróżniają:

1. 1. Samoistny opóźniony rozwój mowy (o trudnej do ustalenia przyczynie).

Ma przejściowy charakter, może trwać nawet do 3. roku życia, a opóźnienie najczęściej wyrównuje się do 4.–5. roku życia samoistnie. W tym przypadku dziecko słyszy dobrze, rozumie, co się do niego mówi, a rozwój intelektualny jest prawidłowy. Może być dziedziczony genetycznie.

• Niesamoistny opóźniony rozwój mowy – jest on niezależny od sposobu wychowania i wynika z konkretnych czynników, np. głuchoty, niedosłuchu, upośledzenia umysłowego, zaburzeń neurologicznych, wrodzonych wad, np. rozszczepu wargi lub podniebienia.

Kilka sposobów na pomoc dziecku w nauce prawidłowego mówienia:

• mów do dziecka poprawnie i jak najwięcej,
• nie zdrabniaj wyrazów,
• różnicuj intonację wypowiedzi, gestykuluj, stosuj mimikę,
• nazywaj przedmioty z najbliższego otoczenia,
• sprawdź, czy dziecko rozumie, co mówisz i czy potrafi wskazać np. na drugiego rodzica, okno,
• gdy dziecko powie coś niepoprawnie, upewnij się o co mu chodzi i powtórz to zdanie w poprawnej formie,
• odpowiadaj na pytania, nawet kilkakrotnie, jeśli dziecko tego potrzebuje,
• nie zmuszaj do powtarzania,
• zachęcaj dziecko do mówienia, powtarzania różnych odgłosów, interakcji z rówieśnikami;
• czytaj dziecku, śpiewaj, ucz wierszyków i rymowanek,
• stosujcie gimnastykę dla buzi i języka, np. masowanie policzków, cmokanie, ssanie, mlaskanie, robienie dzióbka, przesuwania języka po podniebieniu i policzkach, itp.,
• wyłącz telewizor!
• sprawdź, czy dziecko nie ma problemów ze słuchem,
• w przypadku wystąpienia któregoś z powyższych zaburzeń należy skonsultować się z logopedą. Zazwyczaj wystarczające będą odpowiednie ćwiczenia (wykonywane regularnie także poza gabinetem lekarza).

W każdym przypadku, gdy mowa Twojego dziecka nie rozwija się prawidłowo, należy skonsultować się z logopedą. Zazwyczaj wystarczające będą odpowiednie ćwiczenia i zabawy, które będzie można wykonywać również w domu, poza gabinetem logopedy.